آهک چیست :
آهک یا کلسیم اکسید با فرمول شیمیایی CaO یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم است؛ که جرم مولی آن ۵۶٬۰۷۷ g/mol است. یک ماده بی‌بو به رنگ سفید یا سفید خاکستری و به شکل جامد سخت است که پوست و چشم را به‌شدت دچار سوزش می‌کند.
از جمله موادی است که کارایی آن از دوران باستان، توسط بشر شناخته شده است و از آن در ساخت انواع بناها و برای اتصال محکمتر قطعات سنگ یا چوب به‌کار گرفته می‌شد.
زمان درازی است که ایرانیان شفته آهکی (ملات دوغاب آهک و خاک)، ساروج (ملات دوغاب آهک و خاکستر) و ملات آهک آبی را می‌شناسند و با آنها ساختمان می‌سازند. پس از جنگ جهانی دوم، در کشورهای صنعتی هم برای پایدارکردن زمین، به‌ویژه برای پی‌سازی راه و جلوگیری از روییدن گیاه و روزدن آب در بستر، شانه‌ها و دامنه‌های راه و باندهای پرواز و ایستگاه‌های هواپیما، شفته آهکی مصرف می‌شود. با شفته آهکی پی‌سازی و آب‌بندی می‌کنند.
از نظر علمی ، آهک : همان اکسید کلسیمCaO) ) است که از حرارت دادن شدید سنگ آهک (کربنات کلسیم طبیعی) تا دمای ۱۰۰۰الی ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد بدست می آید.هر چه دما بالاتر باشد و گاز دی اکسید کربن حاصل ، بهتر از محیط خارج شود، عمل تجزیه سنگ آهک بهتر صورت می پذیرد.
آهک و گچ ، از جمله موادی هستند که کارآیی آنها از دوران باستان ، توسط بشر شناخته شده است و از آنها در ساختن انواع بناها ، استفاده می شد. موادی مانند آهک ، ساروج و سیمان برای اتصال محکمتر قطعات سنگ و یا چوب بکار گرفته می شد.
انواع آهک:
۱-آهک پخته: که به نام های دیگری چون آهک زنده، آهک کلسینه، اکسید کلسیم صنعتی، آهک بازاری، آهک نشکفته، کلسیم اکسید و آهک آب ندیده نیز شناخته می شود از پختن سنگ آهک در دمای ۴۰۰ درجه سانتیگراد در کوره به دست می آید و اصطلاحا آب شیمیایی خود را از دست داده است.
سنگ آهک به عنوان ماده اولیه برای تولید آهک پخته در کوره های آهک پزی کاربرد دارد.
۲-آهک هیدراته: یا آهک آب دیده یا آهک کشته شده – آهک مرده -آهک شکفته میباشد.آهک شکفته در گرمای ۴۰۰ درجه وفشار یک اتمسفر، آب شیمیایی خود را پس می‌دهد و به آهک زنده و آب تبدیل می‌شود. آهک زنده را به روش تر، یا خشک، یا با بخار آب شکفته می‌کنند.هرگاه بر روی کلسیم اکسید (آهک زنده) آب ریخته شود، بر اثر واکنش با آب، گرما ایجاد می‌کند که موجب بخار شدن قسمتی از آب می‌شود. در این عمل، آهک بر اثر جذب آب، متورم شده، سپس به‌صورت گرد سفیدی در می‌آید که اصطلاحاً آهک مرده نامیده می‌شود (زیرا در تماس با آب، دیگر واکنشی از خود نشان نمی‌دهد)، این عمل را شکفته شدن آهک نیز می‌گویند. هر گاه مقداری آب به آهک مرده اضافه شود، به شیر آهک تبدیل می‌شود که اگر آن را صاف کنیم، محلول زلالی که در حقیقت محلول سیرشده کلسیم هیدروکسید در آب است، حاصل می‌شود که به آب آهک موسوم است. آب آهک کاربردهای بسیاری در صنایع شیمیایی دارد. مثلاً در تهیه سدیم هیدروکسید، آمونیاک، هیدروکسید فلزات، پرکلرین و به‌ویژه در استخراج منیزیم از آب دریا بکار می‌رود.
آهک کاربردهای زیادی در کارهای ساختمان سازی و تهیه فرآورده های صنعتی و شیمیایی دارد از جمله:
- تهیه طروف چینی و سرامیک
- تهیه شیشه های معمولی:عمدتا شامل سیلیس ، کربنات کلسیم (یا آهک) ، کربنات سدیم و زغال کک است.
- تهیه سیمان:در ابتدا از سنگ آسیاب برای پودر کردن مخلوط و از کوره های ثابت استفاده می شد.
- تهیهساروج یا ملاط: که مخلوطی از آهک ، ماسه و آب است که بر خلاف سیمان در داخل آب خود را نمی گیرد و سفت نمی شود، ولی در مجاورت هوا به علت جذب گاز دی اکسید کربن و تشکیل سنگ آهک ، به تدریج سفت می شود.
- دباغی پوست:قبل از دباغی پوست باید عملیات آماده سازی را به منظور حذف ضایعات باقیمانده بر روی پوست ، بر روی آن انجام داد.
- در صنایع شیمیایی و در آزمایشگاه های شیمی ، تهیه هیدروکسید سدیم از کربنات سدیم و هیدروکسید آمونیوم از کلرید آمونیم است.